Nikola – startup xe điện gần đây đã hợp tác với General Motors vừa tuyên bố rằng nhà sáng lập của hãng sẽ từ chức khỏi vị trí Chủ tịch công ty ngay lập tức, loại bỏ một mục tiêu của những chỉ trích gần đây nhưng mây đen dường như vẫn bủa vây Nikola.
Trước khi phải từ chức, Trevor Milton chính là gương mặt đại diện truyền thông của công ty do chính anh thành lập vào năm 2014. Vị trí của Milton sẽ được thay thế bởi thành viên hội đồng quản trị Stephen Girsky.
Việc cải tổ bộ máy lãnh đạo đến chỉ 2 tuần sau khi công ty có trụ sở ở Phoenix rơi vào vị thế bị tấn công bởi những người hoài nghi về chủ nghĩa bán khống. Những người này đã tung ra những báo cáo chỉ trích thậm tệ và thậm chí yêu cầu có một cuộc điều tra bởi Sở giao dịch chứng khoán Mỹ và cả Tòa án tối cao.
“Nikola thực sự như máu của tôi và sẽ luôn là như vậy. Mọi sự tập trung nên hướng vào công ty và sứ mệnh thay đổi thế giới của công ty chứ không phải tôi. Vì vậy tôi phải đưa ra quyết định khó khăn là thăm dò ý kiến hội đồng quản trị và lùi lại”.
Nikola đã đối mặt với một giai đoạn hỗn loạn do hậu quả của một đợt tăng cổ phiếu ngắn hạn sau quyết định bất ngờ của GM khi đầu tư vào công ty này. Cụ thể, nhà sản xuất ô tô lớn nhất nước Mỹ dự kiến sẽ nhận hơn 4 tỷ USD tiền đặc quyền từ thương vụ này. Ngoài lượng cổ phiếu sở hữu, GM sẽ được trả thêm tiền để sản xuất xe bán tải của Nikola, cung cấp pin và bắt đầu thương mại hóa công nghệ pin nhiên liệu cho ngành xe bán tải.
Girsky 58 tuổi là cựu Phó chủ tịch GM và ông chính là người giúp nhà sản xuất xe ô tô này thoát khỏi cảnh phá sản.
“Kẻ nói dối”
Cổ phiếu của Nikola đã tăng mạnh kể từ khi công ty IPO vào ngày 4/6 trong một cuộc sáp nhập với công ty mới thành lập mang tên VectorIQ của Girsky. Ở thời điểm đó, cổ phiếu tăng rất cao khiến giá trị thị trường của công ty này vượt cả Ford. Sau 3 ngày giao dịch, Milton – người sở hữu 35% cổ phần công ty dựa trên hồ sơ nộp lên đã nắm trong tay 9 tỷ USD, trở thành người giàu thứ 188 trên thế giới. Hiện tại, khối tài sản của anh này giảm xuống chỉ còn 4 tỷ USD.
Cổ phiếu đã giảm mạnh sau khi nhà bán không Hindenburg Research đã đặt câu hỏi về tính hợp lệ của những tuyên bố của Nikola về công nghệ xe điện của họ, cáo buộc Nikola thực hiện “gian lận phức tạp dựa trên hàng loạt lời nói dối” của người sáng lập và giám đốc công ty Trevor Milton, trong nhiều năm. Sự việc đã thu hút sự chú ý của cả cơ quan chức năng.
Báo cáo của Hindenburg Research đã nêu ra chi tiết hàng chục tuyên bố sai từ người sáng lập Nikola. “Chúng tôi chưa bao giờ thấy mức độ lừa dối như vậy trong một công ty đại chúng, đặc biệt là một trong những quy mô như thế này”.
Hindenburg cáo buộc rằng Nikola đã lừa dối các đối tác của mình bằng cách tuyên bố sai về công nghệ của công ty, bao gồm cả pin hydro… Mà, trên thực tế, tất cả những thứ đó đều chưa bao giờ tồn tại.
Milton giận dữ phản đối ngay lập tức, gọi báo cáo của Hindenburg là “một cuộc tấn công có chủ đích” trong một bài đăng trên twitter. Vị này cũng hứa sẽ cung cấp phản hồi chi tiết về “những cáo buộc sai trái” của phía Hindenburg. Chưa dừng lại ở đó, ở bài đăng trên Instagram không lâu sau đó, Milton thậm chí còn công khai đăng tải những lời nói khó nghe nhắm vào Hindenburg.
Về phần mình, Nikola đã có phản hồi về từng cáo buộc của Hindenburg nhưng không phủ nhận rằng trong một video quảng cáo năm 2018, họ đã giới thiệu một chiếc xe tải điện tạo ấn tượng về một chiếc xe tự lái, mặc dù nó được cho là chỉ xuất phát từ một ngọn đồi dốc hơn mà từ đó chiếc xe chỉ đơn giản lăn xuống.
Tuyên bố của công ty chỉ nói ngắn gọn rằng: “Chúng tôi chưa bao giờ tuyên bố rằng chiếc xe tải sẽ tự đi trong video đó”.
Điều đáng nói là cáo buộc của phía Hindenberg không phải là sự ngờ vực đầu tiên được nhắc tới về Nikola. Hồi tháng 6, Bloomberg đã báo cáo rằng Milton khoe khoang về khả năng cho ra mắt xe tải điện của công ty Nikola One – nhưng hiện dòng xe này vẫn chưa được sản xuất và cũng chưa được bán ra trên thị trường. Công ty từ chối rằng họ đưa ra tuyên bố sai sự thật.
Liệu có phải là “cú lừa thế kỷ”?
Milton – giống CEO Tesla là Elon Musk rất chuộng dùng mạng xã hội để quảng bá cho công ty. Tháng 2, anh này đã giới thiệu xe tải Badger thông qua một dòng tweet, gọi đây là “dòng xe điện tiên tiến nhất, thiết kế để hạ gục Ford Raptor”. Ngày 8/7, anh đã tweet rằng Nikola sẽ bắt đầu nhận đơn đặt hàng Badger cuối tháng 6 “cho dòng xe tải gần như không có khí thải”. Những người mua tiềm năng trả đặt cọc 5.000 USD mà không cần xem phiên bản mẫu của xe và nó cũng sẽ không được bán cho tới năm 2022.
Tuy nhiên, dù tương lai là gì đi chăng nữa thì cuộc tranh cãi bùng nổ giữa Nikola và Hindenburg đã thu hút sự chú ý của các nhà chức trách Hoa Kỳ. SEC, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ, cũng đã thông báo rằng họ sẽ mở một cuộc điều tra về vấn đề này để tìm hiểu xem liệu có thực sự có cơ sở cho những cáo buộc của Hindenburg hay không.
Với một công ty chưa hề có doanh thu và lợi nhuận, lại bị bủa vây bởi một loại những hoài nghi về năng lực như Nikola, tương lai của công ty này sẽ cần thời gian để trả lời xem liệu họ có phải là “một cú lừa thế kỷ” hay không.
