Ngày 12/11, tổng thống Donald Trump cấm Mỹ đầu tư vào các doanh nghiệp liên quan đến quân đội TQ. Động thái này khiến nhiều người nghĩ đến kịch bản “chơi một vố” ra trò trước khi tỷ phú Trump rời Nhà Trắng.
Sắc lệnh sẽ có hiệu lực ngày 11/1/2021, tức chỉ vài hôm sau khi tổng thống Trump dứt nhiệm kỳ. Doanh nghiệp Mỹ nào chót dại đầu tư vào 31 thực thể TQ đã được điểm chỉ sẽ phải thoái vốn từ nay cho đến tháng 11/2021. Danh sách đen các tổ chức TQ chủ yếu liên quan đến công nghệ và sắc lệnh được chuẩn bị từ nhiều tháng trước đó.
Các đòn tiếp theo của tổng thống Trump có thể vẫn nhắm vào công nghệ bởi xu hướng này đã thành chủ đạo. Tháng 7, Hạ viện Mỹ thông qua dự luật cấm nhân viên chính phủ dùng các thiết bị được cung cấp bởi TQ để tải các ứng dụng TikTok hay WeChat. Đầu tháng 8, Thượng viện thông qua dự luật tương tự và chính quyền Trump cấm tổ chức và cá nhân Mỹ giao dịch với công ty mẹ của hai tổ hợp TQ nêu trên kể từ 21/9.
Trấn áp công nghệ có thể khiến Trump được điểm dù thất cử mười mươi. Theo nguyệt san Kính Báo ở Hongkong, chính người Mỹ “cũng bắt đầu có hành động đối phó với TikTok”. Một đài truyền hình Mỹ đưa tin, gần một năm qua, khoảng 20 thanh niên ở bang California và Illinois tố cáo TikTok đánh cắp thông tin cá nhân của họ. Mặt khác, theo BBC, đấu với TQ là một trong những đề mục hiếm hoi mà đôi khi Trump “nhận được ủng hộ từ cả đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa”.
Song vẫn có nhận định khả năng Trump chơi một đòn tất tay vào phút chót. Đó có thể là chính sách đối ngoại, các công cụ ít gặp trở ngại và có thể triển khai tức thì. BBC đoán có thể là các lệnh hành pháp mà không cần xin quốc hội hoặc chuyển một vị trí bổ nhiệm chính trị sang công chức sự nghiệp không dễ thay thế.
Người ta thiên về triển vọng trả đũa TQ với cáo buộc để lây lan đại dịch COVID-19, nguyên nhân đau đớn nhất khiến Trump thất cử. Hành động tức thì cho cuộc báo thù được hướng đến Biển Đông và Đài Loan. Vấn đề Đài Loan được tiên lượng nhiều hơn cả trong đó có kịch bản cử một thành viên nội các khác đến Đài Bắc. Dù thế, với bản tính khác biệt, hoặc tổng thống Trump sẽ chơi một vố thực sự nặng chùy hoặc có thể sẽ chẳng làm gì. Dù bất cứ điều gì xảy ra, chính sách Trump với TQ có lẽ mới chỉ bắt đầu bất chấp ông thất cử.
